Gerard Pareja
Kon ang America dunay White House, ang Korea duna usay Blue House. Apan daw dimalas ang kolor nga blue para sa gobyerno sa South Korea (SK). Kay kasagaran sa makapuyo niani nga presidente kon di mapalagpot sa kudeta, mapapha tungod sa kurapsyon.
Dili diay kitay orig sa People Pwer diris Asia. Kay ang nahitabbo sa pamunoan ni Marcos nga gipalagpot sa usa ka popular revolt nga gipaluyohan sa US niadtong 1986 nahitabo na sa SK niadtong 1965.
Niadtong 1948, pagkahuman sa ikaduhang gubat sa kalibutan, nipili ang Korea kang Syngman Rhee para mahimo nilang unang presidente. Apan usa pa lang ka buwan sa iyang gahom, nisuki ang North Korea ni Kim Il Sung nga gahimog Democratic People’s Republic of Korea (DPRK). Ug wa madugay nisulong dayon ang North Korea sa gobyerno ni Rhee. Nahitabo ang tulo ka tuig nga gubat sa North ug South Korea diin kapin sa duha ka milyon ang nangamatay.
Pagkahuman sa gyera, nideklarar si Rhee ug martial law ug gihimo niya ang iyang kaugalingon nga “President for Life.” Gipamusil sa ilang military ang mobatok kang Rhee. Hangtod nga ang military wa na motuo kaniya ug miundang nag pamusil sa mga nangprotesta. Uban sa pag-awhag sa US, nanaog siya sa gahum og nilarga ngadto sa sa Hawaii diin didto siya namatay pagka 1965. Sounds familiar?
Ang nipuli niya sa kagamhanan mao si General Park Chung Hee nga ubos sa hangyo sa mga Americano, naghimo og civilian government. Apan pagkahuman sa iyang duha ka termino, nideklarar usab kinig martial law. Nasipyat ang unang assassination attempt batok kaniya ug nga hinuon ang iyang asawa maoy napusilan-patay sa maong hitabo.
Hinuon pagka 1979, gipatay si Park sa head sa ilang intelligence department ubos sa rason nga medyo simang paminawon niadto. Matud pas iyang assassin nga iyang gipatay si Park kay wa kini makapanalipod sa iyang anak nga babaye gikan sa impluwensya sa shaman/cult leader nga si Choi Tae Min. Gikaingon nga nahimong medium si Choi nga mopagawas sa mga pulong sa gipatay nga first lady.
Fast forward. Ang anak ni Park nga si Park Geon-hye nahimong unang babaye nga pangulo sa SK. Sama sa iyang amahan, medyo authoritarian ang iyang pagpadagan sa ilang nasod. Ug usa kini sa mga hinungdan nga daghan ang wa mauyon kaniya. Dayon nahitabo ang trahedya dihang nalunod ang barko nga may dalang mga high school students paingon sa usa ka bakasyunang isla. Nasuko ang mga Koreano nga wala dayon maatubang ni Park ang maong hitabo kay nakigkonsulta una siya ni Choi Soon-sil nga anak sa shaman nga suod sa iyang amahan.
Wa madugay nalambigit si Choi ug ubang sakop sa pamunuan ni Park sa pagpanghingi ug ingon man sa pagpangdawat og suborno sa mga dagkong kompaniya sa Korea. Gani gikataho man nga dunay kalambigitan sa gobyerno ni Park ang usa sa tag-iya sa Samsung hinungdan nga miundang kini pagka executive sa iyang kompaniya.
Ang high tech nga nasod sama sa south Korea madutlan pa diay sa kulto.