SUAREZ
Tungod sa dakung income nga makuha sa gobyerno pun-an sa corruption sa mga opisyales ug pagpahimolos sa mga dagkung negosyante sa mining industry maoy mga hinungdan sa grabeng kadaut sa kinaiyahan ug maoy nakaingon sa daghang kinabuhi nga nakalas didto sa dakbayan sa Naga ilabina sa may Sitio Sindulan Barangay Tinaan ug sa ubang mga lugar sa nasud.
Mangambot lang ko kung kaya ba ni Presidente Duterte nga ipatuman ang total ban sa mining industry ilabina nga supak niini ang iyang mga economic managers kay mi-income ang gobyerno og 70 bilyones pesos.
Gawas pa sab segurado ko nga supakon kini sa ubang mga sakop sa kogreso nga mga operator sab og mining ug kadtong mga magbabalaud nga gibusog kanunay ug magdawatan og campaign funds.
Sa nahitabong landslide sa Tinaan, Naga ug sa mga kasikbit nga mga barangay maoy buhing timailhan kung asa nakapusta ang taga gobyerno ma local o ma national level kay bisag gireklamo na sa mga nagpuyo ang dagkung liki mugna sa padayong quarry operation sa taga Apo Land Quarry Corporation apan wa gyud gipaundang.
Gibarugan pa sa mga hinampak nga taga Mines and Geosciences Bureau (MGS) sa DENR-7 nga dili kuno piligro ug giingnan pa ang mga nagpuyo nga bisag mo-abot pag 20 ka tuig dili malusno ang bukid nga nangliki.
Pagka-ayong ipuli’g lubong ning mga klasiha sa mga opisyal sa gobyerno.
Maglaum ko nga wa nay mga bukid dinhi sa Sugbo ang mokalit lang ug kahulpa kay hallow na ang ilawom tungod sa mining.
Diha sa Naga nakadawat pa ko og daghang impormasyon nga dunay mas peligro nga lugar sama sa may Grayrocks sa Pangdan, Naga ug ingon man sa mga bukid sa San Fernando ug Minglanilla.
Ambot kung gi-inspection ba sab sa taga MGB-DENR-7 ang among kabukiran sa Dalaguete ug Argao ingon man sa Pinamungahan, Toledo, Asturias ug uban pa nga grabe kaayo ang quarry
operation.
* * *
Unsa ning proposal nga ang Balili Property sa Tinaan, Naga maoy temporaryong balhinan sa mga residente nga survivor sa landslide?
Adto nila tiwasan ang mga nahibling pamilya sa Balili property nga otro sa’ng risgoha kay atua didto nakatambak ang linibo nga butane canisters nga puno pa sa mga liquefied petroleum gas (LPG) nga sinakmit sa kapolisan ug Department of Energy nga posibleng moulbo bisan unsang orasa?
Wa koy supak nga anha sa Balili property ipahimutang ang mga salin sa trahedya apan segurohon nga luwas sila ug i-permanente intawon.
Dili lalim nga magbalhin-balhin pagpondar ug balay ang mga apektadong residente ug mabiktima sa mga pasalig sa mga politiko nga way katumanan.
* * *
Wa koy pagsupak sa kamanduan ni PRO-7 Regional Director Chief Superintendent Debold Sinas niadtong Huwebes sa hapon nga iyang gipalayas ug gipapahawa ang mga residente, ingon man kaming mga sakop sa media nga nag-cover ug mga rescuers nga way capability sa nighttime search, rescue and retrieval operation sa ground zero.
Ang tuyo mao nga likayan ang disgrasya.
Pero ang nakabati lang ni Sinas kay dalang insulto nga makapahiubos kaayo sa mga doctor ug mga rescuer nga bolontaryo’ng mirisgo ug misakripisyo.