“Freedom is just another word for nothing left to lose.”
—Janis Joplin/Me & Bobby McGee
When it rains shabu . . . pushers’ crimson in the street flows. Libuan ang nihatud ni Jeffrey “Jaguar” Diaz, ang gituohang gaunang pusher sa Sugbo ug sa Kabisay-an, ngadto sa iyang lubnganan.
Usa lang si Jaguar sa mga pipila ka dosena nga pushers nga gipangpatay sa buwan sa Hunyo. Giingong nanghunaw ang pundok ni Presidente Digong sa pagpatay ni Jaguar sa usa ka giingong shootout didto sa kaulohan. Ug murag motuo ako niani. Kay ang hangyo sa atong pangulo mao man ang pagpaundang sa mga nagnegosyo ning maong bisyo sa di pa siya molingkod sa katungdanan. Anha ra kuno kini niya pamatyon inig lingkod na niya. Mihatag nag mensahe si Jaguar nga mo-surrender na siya. Ang nakalawgaw lang kay dili siya maka surrender kay di man siya “wanted.”
1. Dunay pipila ka sugilanon nga mitumaw sa iyang kamatayon. Ang una mao nga miundang na siyas iyang negosyo.
2. Ang ikaduha nga nagpadayon diay gihapon siya. Kining ikaduhang sugilanon ang dunay daghang mga sanga. Ang sa mga pulis nga nakigpinusilay kaniya mao nga didto na kini nag-operate sa Manila ug nga wa sila mahibawo niani hangtud nga sa ilang pagsunod sa sakyanan sa laing drug lord nga si Alvaro “Barok” Alvaro, nawala sa ilang panan-aw ug nga dihang nasugatan nila pagbalik, si Jaguar na maoy sakay niani ug nga nakigpinusilay kanila.
3. Ug misanga pa gyud kining maong sanga dihang mitugyan si Barok sa iyang kaugalingon sa NBI sa Bohol. Nagkanayon si Barok nga wa siyas Manila niadtong gipusil si Jaguar ug iyang kauban sa mga pulis. Kinsa man diay tong abata ang gisundan sa pulis?
4. Ug misanga pa gyud kini dihang nimahay kang Mayor Tomas ang mga nihatud kang Jaguar sa lubnganan. Duna kanilay mihisgot nga human sila ma-raid sa panahon ni Rama, nibali sila ug nigastog pangampanya alang kang Tomas. Of course abtik kaayo si Tomas nga miingog, “My friendship is not for sale.” Lami kining sumpayan og “In fact I am the one who buys friends.” Kon mahinumduman, ang kusog nga black propaganda batok kang Rama niadto mao nga kini “adik.” Gipangwiris-wiris kini sa iyang mga posters.
Kon tinuod man gani nga may kalabutan si Tomas sa kamatayon ni Jaguar ug nga rason luyo niini mao nga di siya buot mahisgutan nga napiksan og pagsuporta sa usa ka pusher, makaingon kita nga napakyas siya kay natabi na man hinuon nga migasto kinig pangampanya. Iya na lang unta kining gipasagdan kay pipila ra man goy motuo sa pulong sa usa ka pusher. Daw nilanog na man hinuon ang mga hugon-hugon.
When it’s flooding immigrations, the Brits exit. Daghang nanaway sa mga Briton nga nibutar og “leave” sa ilang referendum kon angay ba silang mobiya sa European Union (EU) o dili. Mas daghang negosyo nga mosud sa ilang nasud kon naa sila sa EU ug libring makabaligya sila sa tanang bahin sa EU kon apil sila niani. Unya nganong nibiya man sila?
Duhay makitang dagkong hinungdan kon nganong nahitabo kini. Ang una mao ang pagdagsa sa baha sa mga tawo nga wa nila mailhi. Nahadlok sila nga kon dili kini mga terorista, manguha kini sa mga trabaho nga alang unta kanila. Ang ikaduhang katarungan mao nga daghang nawala sa passing ning pagsulod sa EU sa UK. Ang mga lungsod diin daghang mangingisda ug miniro maoy lugar diin nagharos ang “leave.”
Tingali nahadlok usab sila nga sa daghang gawasnong kultura nga misulod sa ilang nasud, mawala na ang ilang pagka Briton.