Dinhi sa Sugbo niadtong miaging semana si Assistant Secretary for Political Affairs Jovy Zarate kinsa maoy secretary general sa Liga ng Pederalista sa Pilipinas.
Ang tumong mao ang pagpasabot sa katawhan sa mga kaayohan sa federal form of government nga maoy kagustuhan ni Presidente Rodrigo Duterte.
Subay sa maong kalihukan, dunay bag-ong grupo nga gihimugso aron maoy tugyanan pagpalapad sa kampanya dinhi sa Sugbo bahin sa federalism nga mao ang APProB, kon Abante Pederalismo sa mga Probinsyanong Bisaya.
Usa sa mga organizer sa APProB mao si Dr. Rowena Burden. Ang regional chairman mao si Atty. Glenn Napuli samtang si Roa Jacob Sevilla maoy regional director.
Buot sa grupo nga way mga politiko nga mag-apil-apil aron way bahid politika ug way manggawong kanila.
In fairness sa grupo, wa koy pagsupak sa federalism kay akong nakita nga molig-on kita sa atong sistema sa pamolitika ingon man sa natad sa ekonomiya kay mahu’og na man nga magkinaugalingon kita sa atong mga palisiya sibo sa atong mga panginahanglan.
Pinaagi niini di na sab kita magsalig sa central government ug mapapas na ang Imperial Manila.
Pabor usab kaayo kanato kini kay modako na ang atong panudlanan kay 80 porsiento na man ang ato, samtang 20 porsiento sa Malacañang.
Pinaagi niini makaboylo kita pag-ugmad sa mga dagkong proyekto sama sa pagpalapad sa atong mga kalsada ug ubang mga imprastraktura nga maoy makapa-agni sa mga negosyante pagbubo og puhunan.
Tungod niini, posible nga moabot ang panahon nga libre na ang edukasyon ug pagpatambal dinhi sa atong kaugalingong federal state nga Region 7.
Apan ang mas labing nindot gyud unta nga sistema sa panggobyerno mao nga ipa-combine ang parliamentary-federal system.
Karon gud natingala na man lang ko kay napapas naman ang parliamentary system sa diskusyon.
Nindot gyud nga i-parliamentary-federal aron kita’ng mga botante makat-on gyud pagpasagrado sa atong mga boto pinaagi sa pagpili sa mga ligdong, tarong ug makamao nga mga representante nga maoy maglangkob sa parliament diin anha magkuha og presidente ug prime minister.
Pero ambot lang kung molampos ba gyud si Presidente Duterte sa federal form kay mismo si ASEC Zarate mitug-an nga 98.6 percent sa mga Pinoy ang wa makatuhog kung unsay buot ipasabot sa federal system kay undecided pa.
Mao nga ipa-mobilize ni Zarate ang APProB ngadto sa grassroots ug nanawagan siya sa tanang mga politiko nga suportahan ang pederalismo alang sa kaayohan sa nasod.
Nagtinguha ang grupo nga maapil sa barangay elections karong hinapos nga bahin sa October ang pagpahigayon og plebisito sa federalism.
Kung mouyon ang kinabag-an sa federalism, ipahigayon sa 2019 midterm elections ang pagpili og state governor ug ubang mga katungdanan nga tipik ug kabahin sa transition period.
Laing punto sa grupo nga nag-adbokasiya mao nga matibhaan usab ang corruption sa nasud ug molig-on ang atong sistema sa pamolitika kay mo-adapt kita sa gitawag og two party system. Napanglantawan nga mawala na ang political dynasty.
Apan ang akong mga amigo ug mga amiga nga mga legal experts nagpanghadlok sa federal system kay mismo silang mga abogado wa pa kaayo kasabot sa kinatibuk-ang sistema sa pederalismo.
Mas nabalaka sila nga kung mag two party system posible nga ang mga political kingpin mao ra gihapoy manghawod ug di na kasalmot ang mga mayukmok sa katilingban nga may katakos sa panerbisyo.