Nakasabot ko sa atong mga local leaders gipangulohan ni Governor Gwen Garcia nga dili mo-impose og total lockdown pagkakaron kay usa pa ang nag-positibo sa sakit nga Coronavirus Disease 2019 o COVID-19 diha sa dakbayan sa Mandaue ug wa pay namatay niini nga Sugbuanon.
Labaw na gyud nako’ng nasabtan nga maglisod sila sa pagpatuman og lockdown taliwa nga kini maoy labing epektibo tungod kay dili kaya nilang taga gobyerno nga apuran og pagkaon ang tanang maapektahan nga Sugbuanon samtang papuy-on ra sa tagsa tagsa ka panimay.
Gawas nga dili pa andam ang gobyerno ma national o lokal, wa pa sab kaandam ang matag pamilya pag-pondo og insaktong pagkaon nga molanat og usa ka buwan kay nag-agad sa suweldo nga dawaton sa hinapos ning buwana ug sa posibleng 13th month pay.
Ang kainit sa diskusyon sa pagpatuman og lockdown, nikalma niadtong Huwebes sa gabii sa tigom nilang Gov. Gwen dihang nag-negatibo sa COVID 19 ang 27 anyos nga babaye nga unang gitoho-an ug namatay ra sa tuberculous meningitis.
But in fairness sa gobernadora atol sa question and answer sa media nga among na-live sa DYSS Super Radyo atol sa akong radio program, iyang giklaro nga kung magmagahi ang katawhan pagcooperate sa mga protocol dili sila managana paghimo’g mga drastic nga lakang.
Curfew, social distancing
Kining pagpatuman og curfew matag gabii, pagpa-sirado sa mga malls, imnanan, mga bay kahilayan, social distancing, liquor ban ug uban pa kuwang pa tawon ni kaayo paglikay sa COVID 19.
Kung magsalig ra ta sa curfew nga mopuyo ang tanan sa panimay, kay ngano man ang virus laagan sa gabii unya matug sa adlawan? Unya adto ra siya mosubay sa kadalanan?
Sa social distancing, natuman nato? Nga ultimo sa atong mga pampubliko’ng sakyanan puno man gani gihapon kaayo sa mga pasahero? Ang uban mokapyot man gani aron maka-uli sa pamilya.
Ang pagpasira sa mga pantalan, dili kini garantiya nga di kita masudlan og taga laing probensiya kay lapad kaayo ning dagat ug magtugtug sa pansitan ang atong mga otoridad pagbantay.
Wagtangon na gyud unta nato ning batasan nga unya nata manguros o mo — “sign of the cross” kung magkilat na. Di gyud ta magpa-ulahi sa atong mga lakang nga makaayo kanatong tanan.
Ang time element importante kaayo niining krisis nga atong gi-atubang karon nga paspas kaayong naka-katap.
Wa pay nag-positibo sa COVID 19 dinhi sa Sugbo, nanawagan nako niadtong miaging semana pagdeklarar og martial law o total lockdown sa tibuuk nasud aron ang tanan mag-puyo sa atong tagsa tagsa ka panimay aron di na mokuyanap ang kagaw.
Lockdown sa Wuhan
Akong gibasihan ang gihimo’ng paglockdown sa Wuhan City sa China nga grabe gyud ka epektibo. Gani sa pinaka-latest karon naapsan na ang China sa Italy sa daghang nangamatay ning maong kagaw.
Matud pa gani sa akong mga paryente nga tua didto sa China, ang Wuhan City mao nay labing luwas karon nga lugar sa COVID-19 ug gani mauwaw na sila sa mga Chinese national tungod sa atong kahimtang karon sa Pilipinas nga kita na say nagkapuliki.
Ngan nga usa ka Kumunistang nasud ang China, way mga residente nga nagsupak-supak didto sa gipatuman nga lockdown. Nanirado tanang establismento gawas sa mga naninda‘g para pagkaon, tambal ug uban nga kinahanglanon kaayo ubos sa pagtugot sa ilang gobyerno.
Sa ilang lockdown, mga pulis, militar, health professionals ug pipila ka mga sakop sa media ang gitugtan nga makagawas gawas.
Sa sitwasyon nga sila ubos sa home quarantine, usa ra ka miembro sa pamilya ang gitugtan nga makapalit sa pagkaon ug ubang mga panginahanglan.
Kini maoy akong gusto’ng mahitabo sa Pilipinas ilabina dinhi sa Sugbo aron makabangon ta dayon sa ekonomiya kay sa binayot nga mga pamaagi nga posibleng molanat pag dugay atong pag-antos niining COVID 19.
Bugas nga ipanghatag
Ari ta niining ipanghatag nga sinakong bugas ni Cebu City Mayor Edgardo Labella niadtong mga naapektahan sa panginabuhi sa COVID 19, dili kaha ni pahimuslan ug gamiton sa pamulitika sa iyang kampo?
Makabadlong kaha si Labella sa iyang mga tawo nga mopahimulos sa kahigayunan?
Unsa ka seguro nga kining mga bugas mahatag ngadto sa tinuud nga nanginahanglan?
Kinsa may mosalida sa pag-distribute niini? Ang MILO o Mayor’s Information and Liaison Officer nga nagtuk-ong sa Barangay o mismo ang Kapitan sa Barangay nga di kaalyado sa Mayor?
Anhi nato masuwayan kung ipadaplin ba ang pamulitika sa atong mga politiko ning panahon sa kalisdanan ug kalamidad.
Kahadloki intawon ninyo ang GABA! /dbs