Way hustisya kay pobre lagi

Ang pobreng  amahan ni  anhing Ralph  Bureros, kadtong  13  anyos  nga  natumbahan-patay  sa poste sa Philippine Long Distance Telephone  (PLDT) sa  barangay  Tinago, miklaro  nga  wa  gyud silay tinguha   nga mokiha pa sa  mga responsable.

Si Edmundo Bureros    misanong sa  akong  imbitasyon  sa  among  programang “Dialogue  On The  Air”  sa dySS  Super  Radyo niadtong Sabado.

Giubanan siya  ni  Tinago  Barangay Captain  Joel Garganera. Mipadayag siya   nga  wa silay  ikasukol  sa  buruka  sa  korte  tungod sa  ilang  kahimtang sa  pagpuyo.

Akong  gituyo  pag-imbitar  ang  mga biktima lakip  na  sa  kabanay  ni anhing Irene  Bordon sa Maracas  Lahug kay  nagtuki  kami sa mga  nag-yunyun  nga  mga wire ug sa  mga  poste nga gabuk  nga maoy  hinungdan sa ilang  kamatayon.

Ang  bana ni anhing  Irene wa makatambong kay  may importanteng gi-follow up  paghipos sa iyang  asawa.

Ang  simpleng  amahan ni  anhing Ralph, kinsa  lumad   nga taga  Santander ug  kasamtangang nagpuyo  sa barangay  Tejero,   nagkanayon  nga ang  iyaha lang nga mabayran  ang otso mil  pesos  nga   kuwang sa  funeral parlor  ug  may  gamay’ng kuwarta  alang  sa  40  days sa iyang  anak.

Dayag  sa  panagway  sa amahan  nga gustong  mo-angkon  og  hustisya  sa  kamatayon sa  iyang  anak apan  way  mahimo  tungod kay  nagkagidlay  sila sa  panginabuhi.

Nabalaka  sab  si  Bureros nga idlas gihapon ang hustisya  alang kanila kay  mga higante’ng  kompaniya ang ilang kontra unya ang nakaporke  pa gyud  kay hangtud  karon wa pa masubay  kung kinsa  kadtong container van  nga  nakaputol sa mga kable nga giingong misibat.

Iyang  gitug-an  nga  nakadawat  na sila og  financial  assistance gikan sa PLDT   nga  balig  15 mil pesos.

Si  Risa Coloyan sa Visayan  Electric Company (VECO)  mipasabot  nga  ang ilang  pagtunol  sa 10  mil  pesos  ngadto  sa  banay’ng Bureros wa  magpasabot   nga  sad-an  sila kay  sa tinuod kadtong maong  poste  iya gyud sa PLDT.

Ang ilang  gi-ayuda  tipik  ug  kabahin sa  ilang corporate social  responsibilities,  nga  andam  motabang ang  VECO  ngadto  sa  mga biktima sama  sa  mga biktima sa bagyo  ug  linog.

Si  kapitan  Garganera mipasalig  nga   mohimo siyag  representation ngadto  sa PLDT  aron  katabangan  pa si Mr. Bureros.

Way  taga  PLDT nga  mitunga  sa among dialogue.  Ambot  kung   nahadlok ba sila  pagpanubag  sanglit   mi-insister  si Coloyan sa VECO  ug  si  Engineer Gilbert  Pagobo  sa Mactan  Electric  Company (MECO)  nga kining ilang  mga  wire  sa  koryente tag-as  gyud  ang  vertical height ikomparar  sa mga telephone companies.

Ang pinaka-ubos sa linya  nga  molabang sa kalsada  anaa sa  mga 18 feet   ang gitas-on unya  ang  mga container  van anaa  lang sa 12  feet.

Miklaro  usab ang  taga  VECO  ug  MECO  nga  moyunyon lang  ang  ilang  mga kable  tungod  kay  gipangtungtongan sa  mga  kable  nga  iya sa PLDT,  Globe,  ug sa Skycable.

Mangambot  lang ko  kung  matuman ba sa taga Cebu City Hall kining ilang target  nga  mahipos  na sa ilang composite team  kining mga    dangling wires karong October 28  kay akong  tan-aw anaa kining  problemaha  sa  tanang  mga  kalsada.

Alang  nako   maayo  gyud  unta kung ipatuman sa  tanang  mga  utilities ang  underground cable  system.  Pero  ang pangutana, kung  kaya  na ba sa bulsa?

Akong  nahibaw-an  nga  ang kable sa  kuryente  nga  for  underground  mobalor  og tag 15 mil pesos pataas matag metro.
Mao  diay  nga  ang VECO  migasto  og 70 million sa ilang  underground cable  gikan sa Provincial  Capitol  paingon  diha sa  may eskina sa  Fuente  Osmeña.

Unya  laing  underground  cable  nga  gastohan sa  VECO ang gikan sa Fuente Oval paingon  sa eskina  P. del Rosario  nga mobalor   og 100 million.

Pero kining underground cable sa  taga  VECO wa  gihapoy  kapuslanan kay  samtang  sila mituman na og  hinay-hinay apan gahi pas   kusahos  ang ubang  kompaniya nga sama  nilag operation  nga  mogamit sa  mga wire.

* * *

Makaluya gyud natong  mga  ginikanan kadtong nahitabo  sa 400  ka mga  tinun-an  sa Real  Elementary  School sa  Calamba City  sa  Laguna nga  nabiktima sa  food poisoning  sa  gipangkaon nilang  ice candy  niadtong  Biyernes  sa buntag.

Dinhi sa  ato,  unsa  man gyud   ka limpiyo ug  unsa man gyud   ka luwas kan-on ang  mga baligya sa  mga vendors, sa mga canteen,  sa  mga karenderiya  ug sa mga  fast food chains  nga paliton sa atong  mga estudyante?

Ang  nahitabo  sa Calamba, posibleng  mahitabo   dinhi sa  ato ilabina   kung  mag-yaya  ug  magtug-tug sa  pansitan kining atong  lain-laing mga  local government units (LGUs)  pag-monitor sa  mga baligya nga pagkaon diha sa mga tunghaan.

Daku  kaayo  kining  hagit  sa mga  LGUs   kung  unsaon  nila  pag-monitor  ang  tanang pagka-on nga gibaligya  matag adlaw.

Ambot kung  duna  bay  taga Cebu City Hall  ug  taga  Cebu City  Health Department   nga  nang-inspection  ug mipatuman sa proper  sanitation  sa  mga  karenderiya,   sa  tanang establismento, o sa  mga  tawo nga  maoy nagpreparar   sa  mga ibaligya  nga pagka-on.

Kung inutil ang  atong  mga  tinugyanan,  mas maayong  padalhan  nalang sa  mga ginikanan  og klaro ug limpiyong  pagkaon ug  tubig ang mga tinun-an  aron  way  peligro.